Çiğneyici ağız tipi (Periplaneta americana)
Yazı içeriğinde neler var?
Başın alt veya ön tarafına yerleşmiş olan ağız üç extremite ve diğer bazı parçacıklardan yapılmıştır. Ağız, böceğin aldığı besinin sıvı veya katı olması, herhangi bir hayvansal veya bitkisel doku içersinde bulunması sebebi ile değişik yapılar kazanmıştır.
Ağız genel olarak şu parçalardan oluşur. Üstdudak, (labrum) bütün ağız parçalarını üstten örten tek parçalı plakadır. Çene, (mandibula) çift halde ve yanlarda yer alan, üzeri kuvvetli dişlerle kaplı yapıdır. Besini kesip parçalama işini görür. Maxilla, sağ ve sol tarafta olmak üzere bir çifttir. Bazı kısımları tat almaya yarar. Labium, (altdudak) ise kaideden uca doğru submentum, mentum ve prementum parçalarından oluşan bir gövde ile prementumdan çıkan bir çift ve 3 segmentli palpus labialis’ten oluşur.
Ağız böcek gruplarına ve beslenme tarzlarına göre değişik tiplerde ortaya çıkmaktadır. Böceklerde çiğneyici, yalayıcı-emici, delici-emici ve emici olmak üzere dört ana tipte ağız görülmektedir. Bu ağız tiplerinden en ilkel ve en yaygın olanı kesici çiğneyici ağız tipidir ve bilim adamları diğer ağız tiplerinin bu tip ağızdan farklılaştığını kabul etmektedir. Ağız parçaları bazen aynı takım içerisinde farklı olabileceği gibi, bazı böceklerde ergin ve larva safhalarında da ağız parçaları farklı tiplerde görülür.
Nitekim kelebeklerin ağzı emici tipte iken, bunların tırtılları kesici-çiğneyici ağza sahiptir. Lepidopter’lerin çoğu ergin dönemde tüp şeklinde emici tipte (haustellum) ağza sahip iken, ilkel kelebeklerden, polen ile beslenen Micropterigidae familyası üyeleri kesici-çiğneyici ağız taşırlar.
